ՉՈՒՂՈՒՐԵԹԻ (ԶԱՌԻՎԱՅՐԻ) ՍՈՒՐԲ ԿԱՐԱՊԵՏ ԵԿԵՂԵՑԻ

Սբ Կարապետ եկեղեցին գտնվել է Թիֆլիսի Չուղուրեթ կոչված թաղամասի հարավային փորակի աջ կողմում (Խեթագուրովի փ.): Նշված թաղամասում հայկական երեք եկեղեցի է եղել, որոնցից մեկն էլ Ս. Կարապետն է: Եկեղեցու կառուցման ստույգ ժամանակը հայտնի չէ: Ըստ Էգն. Իոսելիանու՝ այն հիմնադրվել է 1400 թվականին, մոքալաք Ղազազովի կողմից, սակայն հայ հետազոտող Պ. Մուրադյանը, հիմք ընդունելով Թիֆլիսի հայոց եկեղեցիների ցանկերից մեկի հաղորդած տվյալները, եկեղեցու հիմնադրման հավանական տարեթիվ է նշում 1705 թվականը[1]: Վերջինս կասկածի տակ է առնում Իոսելիանու հաղորդածը, քանի որ հիշյալ ժամանակաշրջանում Չուղուրեթ թաղամասի վերաբերյալ հիշատակություններ առկա չեն:

Եկեղեցու վերաբերյալ հիշատակությունների կարելի է հանդիպել նաև Վրաստանի և Իմերեթի թեմի ֆոնդի արխիվային վավերագրերում: Մասնավորապես եկեղեցու անունն առկա է թեմի եկեղեցիների 1841 թվականի տեղեկագրում, ըստ որի եկեղեցու մայր գումարը կազմել է 239 ռ. 91 կ. արծաթով: Ունեցել է նաև 201 սաժեն հողատարածք[2]:

Սբ Կարապետ եկեղեցու վրացականացման աշխատանքները սկսվեցին 1980-ական թվականներից: Յուրացման սկզբում նախ քանդվում է եկեղեցու բարձր բեմը, որի կենտրոնում կանգնեցված վեմ քարը դեն է նետվում: Վերջինս կրում էր ոմն Պլատոն աբեղայի հիշատակումով 1882 թվականի նվիրատվական հայերեն արձանագրություն: 1990-ական թվականներին սկսվեցին յուրացման վերջին աշխատանքները, որոնք ավարտվեցին 1991 թվականին զանգակատան ոչնչացումով[3]: Վրացականացված եկեղեցին վերանվանվել է «Բոլոր սրբերի»:

Վիրահայոց թեմ

Վրաստանի հայկական պատմամշակութային ժառանգության ուսումնասիրության կենտրոն