სომეხთა სამოციქულო წმიდა ეკლესიის კალენდრით, 2022 წლის 24 ივლისს უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტეს ფერისცვალების დღესასწაული აღინიშნება. სომხური ეკლესიის 5 ძირითადი დღესასწაულიდან რიგით მესამე, საქართველოს სომეხთა ეპარქიის ეკლესიებში სადღესასწაულო საღმრთო ლიტურგიით იზეიმეს. დილიდანვე სადღესასწაულო სამზადისი იყო ეკლესიებში. თბილისსა და საქართველოს სომხებით დასახლებულ რეგიონებში მცხოვრები მორწმუნე ხალხი დიდი ენთუზიაზმით მოდიოდა ეკლესიაში ქრისტეს ფერისცვალების ან, როგორც ხალხი ამბობს - ვარდავარის დღესასწაულში მონაწილეობის მისაღებად.

თბილისის სურბ გევორგ მთავარ საკათედრო ტაძარში სადღესასწაულო საღმრთო ლიტურგია აღავლინა საქართველოს სომეხთა ეპარქიის წინამძღვარმა, არქიმანდრიტმა კირაკოს დავთიანმა.

საღმრთო ლიტურგიის მიმდინარეობისას მწირველმა წმინდა მამამ სათანადოდ იქადაგა დღის ღვთიურ მნიშვნელობაზე. ფერისცვალების დღესასწაულით დამტკიცდა ის ჭეშმარიტება, რომ იესო ქრისტე არის ძე ღვთისა. დღესასწაული ღვთის სიყვარულს, მისი მცნებების მოსმენას და ღვთის ნების აღსრულებას, ისევე როგორც იესოსთან ერთად ფერისცვალებას და გარდასახულ იესოსთან ერთად ახალი ცხოვრების დაწყებას გვასწავლის, რაც კაცობრიობას სიკეთეს, სიყვარულს, მშვიდობას და სულიერ გაბრწყინებას მოუტანს. წმინდა მამამ მორწმუნეებს ცხოვრების სულიერი ფასეულობებით გამდიდრების, სიკეთის ქმნის, მოწყალებისა და მიმტევებლობისკენ მოუწოდა.

საღმრთო ლიტურგიის დასასრულს, ეპარქიის წინამძღვრის და სასულიერო დასის მიერ მფარველი ლოცვის წაკითხვის და მრევლის დალოცვის შემდეგ, სადღესასწაულო განწყობა ეკლესიის ეზოში გაგრძელდა. სადღესასწაულო დღე ისტორიულად იქცა. საქართველოს სომეხთა ეპარქიის მთავარ საკათედრო ტაძარში, მე-13 საუკუნეში აშენებულ სურბ გევორგ ეკლესიაში, დაიდგა რიგით მეორე ხაჩქარი, რომელიც უძველესი ცივილიზაციის მატარებელი ქვეყნების ხალხების რწმენისადმი ერთგულების, პატრიოტიზმის, მეგობრობის მარადიულობის მდუმარე მოწმეა.

ტუფის ქვაზე ნაკვეთი ხაჩქარის დადგმის ინიციატივა სომხეთის რესპუბლიკაში მცხოვრები კარენ ხაჩატრიანის ოჯახს ეკუთვნის და სწორედ აღნიშნული ოჯახის ქველმოქმედებითაც დაიდგა იგი. ხაჩქარის იდეა მშვიდობის სურვილში მდგომარეობს, რაც თითოეული ერის სანუკვარი ოცნებაა. ქრისტეს ნეტართა აღნიშნული სურვილი ხაჩქარის კვარცხლბეკზეა ამოტვიფრული: „ნეტარ არიან მშვიდობისმყოფელნი, რამეთუ მათ ღვთის ძეებად იწოდებიან“. მართლაც, იმ ხალხების ლოცვა, რომელთაც უნახავთ და გამოუვლიათ ომის სისასტიკე, შეეხება იმას, რომ იცხოვრონ მშვიდობიანი ცის ქვეშ და ჰქონდეთ უსაფრთხო ცხოვრება.

სასულიერო და დიაკვანთა დასის მონაწილეობით, საქართველოს სომეხთა ეპარქიის წინამძღვრის არქიმანდრიტ კირაკოს დავთიანის მიერ შესრულდა ხაჩქარის წმინდა მირონით კურთხევის წმინდა წესი. წმინდა მამამ მიულოცა ცერემონიაზე დამსწრე ხაჩატრიანების ოჯახის წევრებსა და ახლობლებს და გამოხატა დაფასება ეკლესიის წინაშე შესრულებული კეთილშობილური საქმისთვის.

ამის შემდეგ ეკლესიის ეზოში გაიმართა ეპარქიის „ჰაიარტუნ“ ცენტრის საკონცერტო პროგრამა. ცენტრის ხელმძღვანლის, ევგენია მარკოსიანის წარდგენით შემოქმედებითი ჯგუფების, „ტარონ“ ქორეოგრაფიული ანსამბლის, სოლისტებისა და აკომპანიატორთა მიერ ერთმანეთის მიყოლებით შესრულდა მხიარული სიმღერები და ცეკვები (ეპარქიის კულტურის განყოფილების პასუხისმგებელი - სურენ აბრამიანი).

წარმართული დროიდან შემორჩენილმა და ქრისტიანული ელემენტებით დატვირთულმა წუწაობის ჩვეულებამ, ან ვარდავარმა თავისი გამოხატულება პოვა წუწაობის დაწყებით. ვარდის წყლით განწმენდის მხიარული და სახალისო სანახაობის მონაწილენი გახდნენ მოხუცები და ახალგაზრდები, ადგილობრივი მაცხოვრებლები და ტურისტები, რომლებიც გაოცებულნი, დიდი ცნობისმოყვარეობით შესცქეროდნენ, თუმცა ამავე დროს სიხარულით უერთდებოდნენ მათ, ვინც წუწაობდნენ და მხიარულობდნენ.

იესო ქრისტეს ფერისცვალების დღესასწაულთან დაკავშირებით სადღესასწაულო ზეიმი გაიმართა ბათუმის „სურბ ფრკიჩ“, ახალციხის „სურბ გრიგორ ლუსავორიჩ“, ახალქალაქის „სურბ ხაჩ“, ნინოწმინდის „სურბ სარგის“ და მიმდებარე სოფლების ეკლესიებში. წალკის რაიონის სომხებით დასახლებულ სოფლებს საეკლესიო დღესასწაულების აღნიშვნის საკუთარი ჩვეულება აქვთ. ტრადიციულად ვარდავარის დღესასწაული სოფელ აიაზმაში აღინიშნება, სადაც რეგიონის სხვადასხვა სოფლიდან მორწმუნეები იკრიბებიან და დღესასწაულს ალამაზებენ საკონცერტო პროგრამით და წუწაობით.

პირველი ივნისი ბავშვთა დაცვის საერთაშორისო დღედ არის გამოცხადებული და სხვადასხვა ქვეყანაში იგი სასიამოვნო და სახალისო ღონისძიებებით აღინიშნება. ბავშვთა დაცვის დღე პატარებს ბავშვობის ახლებურ სიხარულს ჩუქნის, ხოლო დიდებს ახსენებს, რომ თითოეული ბავშვი მშვიდობიან სამყაროში უნდა ცხოვრობდეს, გრძნობდეს მშობლების მზრუნველობას და ჰქონდეს სიყვარულით და სითბოთი სავსე ბავშვური ყოველდღიურობა.

2022 წლის პირველი ივნისი სადღესასწაულო იყო ასევე საქართველოს დედაქალაქსა და სხვადასხვა რეგიონში მცხოვრები სომეხი ბავშვებისათვის. საქართველოს სომეხთა ეპარქიის წინამძღვრის ნაცვლის  არქიმანდრიტ კირაკოს დავთიანის კურთხევით, ბავშვებისათვის ამაღლებული განწყობის შესაქმნელად და მათთვის მხიარული სიურპრიზების მოსაწყობად ეპარქიის ეკლესიებში სხვადასხვა ღონისძიება მოეწყო.

თბილისში, საქართველოს სომეხთა ეპარქიის „სურბ მოვსეს ხორენაცი“ საბავშვო ბაღში, აღმზრდელ-პედაგოგთა ევგენია მარკოსიანის, აიდა ბაზოიანის, სიუზანა ბრუტიანის, ძიძა  ერინაზ ბაღდასარიანის მზრუნველობითა და ძალისხმევით საკუთარი ბავშვობის მხიარულ დღეებს ატარებს დაახლ. 40 დედაქალაქელი ბავშვი. ისინი აქ აღიზრდებიან და იღებენ დაწყებით სასკოლო ცოდნას.  ბავშვთა დაცვის დღის პატარებისათვის გასალამაზებლად  და საჩუქრებით მათ გასახარებლად საბავშვო ბაღს ეწვია არმენ ჰოვანესიანი თავის შეუდარებელ - მოსაუბრე, მოცეკვავე და მომღერალ თოჯინებთან ერთად. მეთოჯინემ თავის „თანამშრომელ“ თოჯინებთან ერთად ბავშვებს გულწრფელი სიცილი და ამაღლებული განწყობა შეუქმნა. ხოლო საინტერესო  თამაშმა „ვერნაკჭუჭ“, რომელშიც ორ ჯგუფად ჩაერთნენ  ბავშვები, გამოავლინა ის თუ რომელმა მათგანმა იცოდა უკეთ სომხური ზღაპრები, საბოლოოდ გამარჯვებულმა საჩუქარი დაიმსახურა.  

მხიარული სადღესასწაულო განწყობა გაგრძელდა სურბ ეჯმიაწინ ეკლესიის ეზოში. აქ ბავშვების ნაწილი ჩაერთო ასფალტზე ცარცით ხატვის გასართობ აქტივობაში, ნაწილი კი სახისა და ხელების მოხატვის სიამოვნებას მიეცა და აღფრთოვანებულნი უცქერდნენ ერთმანეთის ახალ გარეგნობას.

ბავშვთა დღესასწაული დატვირთული იყო ასევე სასიამოვნო სიურპრიზებით. ეკლესიის ერთგულმა ქალბატონმა ირინა სარგისიანმა სასიამოვნო საჩუქრები გადასცა თითოეულ პატარას. ხოლო ეკლესიის ჯვრის ნათლია სამველ პოღოსიანი ბავშვებს სხვადასხვა ტკბილეულითა და ნაყინით გაუმასპინძლდა. ამაღლებულმა განწყობამ, ულამაზესმა საჩუქრებმა და ფერადმა ბუშტებმა ბავშვებს მოგონებებში აღუბეჭდა პირველი ივნისის დღესასწაული და სახალისო ღონისძიებები.

დღე სადღესასწაულო იყო ასევე საქართველოს სომეხთა ეპარქიის რუსთავის, ბათუმის, ახალქალაქის, ნინოწმინდის, ახალციხის ცენტრების და სხვადასხვა სოფელში მოქმედი საბავშვო ბაღების აღსაზრდელთათვის. ადგილობრივი პედაგოგების და აღმზრდელების ძალისხმევით ორგანიზებული სიმღერების, ცეკვების, სხვადასხვა თამაშების, სიურპრიზებისა და საჩუქრების შედეგად პირველი ივნისი ბავშვებისათვის გახდა დაუვიწყარი.

2022 წლის 17 მარტს საქართველოს სომეხთა ეპარქიის „სურბ მოვსეს ხორენაცი“ საბავშვო ბაღის აღსაზრდელები განსაკუთრებულად გახარებულები იყვნენ. ბავშვებმა ჯერ კიდევ დილით „ჰაიარტუნ“ ცენტრის ხელმძღვანელის, ევგენია მარკოსიანის განცხადებიდან შეიტყვეს, რომ საქართველოს სომეხთა ეპარქიის წინამძღვრის ნაცვლის, არქიმანდრიტ კირაკოს დავთიანის სტუმრობასთან ერთად მათ ასევე სხვა სასიამოვნო სიურპრიზიც ელოდათ.
ეპარქიის წინამძღვრის კურთხევის მიღების შემდეგ, სასიამოვნო სიურპრიზიც გამოაშკარავდა: ეს იყო „სამარელების ქისა“ ქრისტიანული საქველმოქმედო  ორგანიზაციის მიერ ბავშვებისათვის განკუთვნილი საშობაო საჩუქრების დარიგება. საჩუქრებმა ბავშვებს განუმეორებელი სიხარული მიანიჭა, რისი მომსწრენი ბავშვებთან ერთად გახდნენ ასევე უფროსებიც.
უკვე რამდენიმე წელია, ზემოხსენებული ორგანიზაცია საქართველოში მოქმედი სხვადასხვა რელიგიური ორგანიზაციის 2-14 წლის ბავშვებსა და არასრულწლოვნებს ულამაზესი საჩუქრების საშუალებით უზიარებს სიყვარულსა და სიკეთეს, რომელიც სავსეა სიხარულით, სიურპრიზებითა და მოულოდნელობებით. ეს საჩუქრები იესო ქრისტეს ბავშვებისადმი დიდი სიყვარულის გამოვლინებაა. ის ასევე პატარებს ასწავლის ეკლესიის სიყვარულს, ქრისტიანული სიყვარულისა და სიკეთის იდეებით აღზრდასა და ქრისტიანული ცხოვრებით მცხოვრები თავიანთი თანატოლებისათვის მიბაძვას.

ორგანიზაციის, „სამარელების ქისა“, საქართველოს ეპარქიის წარმომადგენლობის კოორდინატორის, ღირსი მღვდლის ნარეკ კუშჩიანის ხელმძღვანელობით, საქართველოს სომეხთა ეპარქიის ეკლესიებს 5000 ყუთი საჩუქარი გადაეცა. საჩუქრები განკუთვნილია ეპარქიის სასულიერო, კულტურულ და საგანმანათლებლო ცენტრების სკოლამდელი აღზრდის, საკვირაო სკოლებისა და სხვადასხვა შემოქმედებითი ჯგუფის აღსაზრდელებისა და მოსწავლეებისათვის.
ორგანიზაციის - „სამარელების ქისა“, საჩუქრების სიხარულსა და აღფრთოვანებას გრძნობენ თბილისის სომხური საჯარო და საკვირაო სკოლების მოსწავლეები, კულტურის და საჯარო სექტორში დასაქმებულთა შვილები, ისევე როგორც რუსთავის "სურბ გრიგორ ნარეკაცი" სასულიერო, კულტურულ-საგანმანათლებლო ცენტრის აღსაზრდელები, ქ. რუსთავსა და გარდაბანში მცხოვრები სომეხი ბავშვები. საჩუქრები გაახარებს ასევე აჭარის და ჯავახეთის ყველა სომხური რეგიონისა და სოფლის ბავშვებს, მარნეულის, ბოლნისის, თეთრიწყაროს, წალკის რაიონების და სოფლების სკოლის მოსწავლეებს, ბაღის აღსაზრდელებსა და თანამშრომლების შვილებს. ადგილზე საჩუქრების დარიგება ხორციელდება საქართველოს სომეხთა ეპარქიის სასულიერო დასის ლოცვა - კურთხევითა და მონაწილეობით.
პატარა სასაჩუქრე ყუთების დახმარებით უცხოეთის სხვადასხვა ქალაქში მცხოვრები ბავშვები თავიანთ სიყვარულს და სიკეთეს უზიარებენ საქართველოში მცხოვრებ თანატოლებს (დაახლ. 20 ათასამდე). ქველმოქმედება გადამდები და სიხარულის მომნიჭებელია. ვიმედოვნებთ ჩვენი შვილებიც თავის მხრივ ქრისტიანულ სიყვარულსა და სიკეთეს გაუზიარებენ თავიანთ უცნობ თანატოლებს.

2022 წლის 3 მარტს, გამოჩენილ სომეხ ბიზნესმენსა და ფილანთროპს, თავისი დროის ერთ-ერთი ყველაზე მდიდარ ადამიანს, უმსხვილეს ნავთობის მაგნატს - „ნავთობის მეფედ“ წოდებულ ალექსანდრე მანთაშიანცს დაბადებიდან 180 წლის იუბილე შეუსრულდა.

ხალხმრავლობა იყო საქართველოს სომეხთა ეპარქიის სურბ ეჯმიაწინ ეკლესიის ეზოში, სადაც დიდი ქველმოქმედის სიმბოლური მემორიალური ძეგლია განთავსებული და სადაც თავდადებული პატრიოტის და ფილანთროპის ბიუსტი დგას.

ერის ღირსეული შვილის, დიდი პატრიოტისა და ფილანთროპის, ქველმოქმედ ალექსანდრე მანთაშიანცის დაბადების დღის აღსანიშნავად, საქართველოს სომეხთა ეპარქიის წინამძღვრის ნაცვლის, არქიმანდრიტ კირაკოს დავთიანის კურთხევით, ღირსი მღვდლის სამველ თოროსიანის ხელმძღვანელობითა და სასულიერო და დიაკვანთა დასის მონაწილეობით, დიდი ქველმოქმედის სულის სიმშვიდისათვის პანაშვიდი შესრულდა.

ღირსმა მღვდელმა სამველ თოროსიანმა ისაუბრა ერის გამოჩენილი შვილის - ალექსანდრე მანთაშიანცის ცხოვრებასა და მოღვაწეობაზე, გაიხსენა ის დიადი საქმეები, რაც გულის კარნახითა და ბრძნული წინდახედულობით განუხორციელებია დიდ ქველმოქმედს. მანთაშიანცი მოქმედებდა განათლების, განმანათლებლობის და კულტურის განვითარების საჭიროების შესაბამისად, ამიტომაც დიდი ქველმოქმედი მხარს უჭერდა ნიჭიერი ახალგაზრდების განათლებასა და წინსვლას, რითაც უზრუნველყოფდა ქვეყნის განვითარების, აღორძინებისა და წინსვლის შეუფერხებელ სვლას. ალექსანდრე მანთაშიანცი მთელი ცხოვრება გულის კარნახით თესავდა და ავრცელებდა სიკეთეს.

საკმევლის კმევის და ლოცვის შემდეგ დამსწრეებმა ყვავილებით შეამკეს ალექსანდრე მანთაშიანცის ბიუსტი, პატივი მიაგეს არა მხოლოდ  საქართველოს სომეხი საზოგადოების, არამედ მთელ მსოფლიოში მცხოვრები სომეხი ერის შვილების  სიამაყის, ქველმოქმედებისა და ფილანთროპიის ღირსეული წარმომადგენლის - ალექსანდრე მანთაშიანცის ხსოვნას.